Co to jest astygmatyzm i czy można go wyleczyć?

Astygmatyzm to często występująca wada wzroku. Jak rozpoznać jej objawy i jakie są przyczyny astygmatyzmu?

Astygmatyzm to wada wzroku, która sprawia, że widzimy świat w sposób nieostry. Występuje ona bardzo często, a jej przyczyny wciąż nie są dokładnie poznane. Nawet 40 procent ludzi może mieć astygmatyzm i nie zdawać sobie z tego sprawy, bo wada wzroku nie zawsze negatywnie wpływa na codzienne funkcjonowanie i nie w każdym przypadku wymaga leczenia.

Astygmatycy widzą w sposób nieostry przedmioty i obiekty zarówno położone blisko, jak i daleko. Mają również problem z wyraźnym widzeniem krawędzi przedmiotów.

Co to jest astygmatyzm?

Astygmatyzm inaczej nazywany jest niezbornością rogówkową. Wada ta charakteryzuje się niesymetrycznością rogówki oka, na skutek czego obraz uzyskiwany na siatkówce oka staje się rozmyty. To sprawia, że osoby mające astygmatyzm widzą w sposób nieostry lub zamazany.

Astygmatyzm u dzieci

Astygmatyzm może występować zarówno u dzieci, jak i osób dorosłych. Objawia się on dokładnie w taki sam sposób i może powodować problemy. Dzieci mogą błędnie odczytywać dane z tablicy w szkole, powoli czytać, mylić literki, niechętnie podchodzić do zadań, które wymagają czytania na głos. Jeśli rodzice zauważą takie zachowanie u dziecka, powinni wybrać się z nim do specjalisty, który wykona skiaskopię, badanie komputerowe pomagające zdiagnozować wadę wzroku. W zależności od rodzaju wady, a także jej stopnia, okulista zaleci dalsze postępowanie.

Przyjmuje się, że u dzieci astygmatyzm jest częściowo fizjologiczny i spowodowany niedojrzałością narządu wzroku. Może występować nawet u około 20 procent przedszkolaków. U części z nich zaniknie samoistnie wraz z dalszym rozwojem narządu wzroku, podczas gdy u innych konieczne będzie korygowanie wady za pomocą okularów. Bardzo ważne jest zatem, by regularnie kontrolować wzrok dziecka u specjalisty i w porę wykryć ewentualne problemy.

Przyczyny astygmatyzmu

Wciąż nie poznaliśmy dokładnych przyczyn wady wzroku. Wskazuje się jednak, że może ona mieć podłoże genetyczne, może również być związana z budową rogówki oka. U niektórych osób astygmatyzm może być skutkiem stożka rogówki, schorzenia, które sprawia, że rogówka nie jest okrągła, tak jak powinna być, ale kształtem przypomina stożek.

Jak rozpoznać astygmatyzm?

Astygmatyzm powoduje niewyraźne widzenie, dlatego osoba mająca tę wadę wzroku może często mrużyć oczy, by wyostrzyć wzrok. Może cierpieć także na bóle głowy lub odczuwać zmęczenie po czytaniu książek czy pracy na komputerze. Częstym objawem jest także łzawienie, pieczenie czy ból oczu.

Rodzaje astygmatyzmu

Wyróżnia się kilka rodzajów astygmatyzmu. Przy krótkowzroczności i dalekowzroczności wymienia się:

• astygmatyzm złożony – pojawia się, jeśli nadwzroczność lub krótkowzroczność występują na różnych płaszczyznach,
• astygmatyzm niezłożony – pojawia się, jeśli nadwzroczność lub krótkowzroczność występują na jednej płaszczyźnie,
• astygmatyzm mieszany – pojawia się, jeśli na jednej płaszczyźnie występuje nadwzroczność, a na drugiej krótkowzroczność.

Oprócz tego astygmatyzm dzieli się również pod względem skupiania światła na płaszczyźnie pionowej lub poziomej na:

• astygmatyzm prosty – pojawia się, gdy wiązki światła mocniej skupiają się na płaszczyźnie pionowej,
• astygmatyzm odwrotny – pojawia się, gdy wiązki światła mocniej skupiają się na płaszczyźnie poziomej,
• astygmatyzm nieregularny – pojawia się, gdy wiązki światła mogą skupiać się w różny sposób.

Leczenie astygmatyzmu

Wada wzroku wymaga skorygowania za pomocą okularów lub w przypadku astygmatyzmu nieregularnego – szkieł kontaktowych. Jest to najczęstsze postępowanie u osób, u których zostaje wykryty astygmatyzm.

Aby pozbyć się astygmatyzmu, należy przeprowadzić operację lub zabieg laserowy. Przed wykonaniem zabiegu konieczna jest kwalifikacja u okulisty. Leczenie laserowe stosuje się u osób, które ukończyły 21. rok życia i których wada wzroku nie przekracza określonego stopnia (zazwyczaj 3 dioptrii).